SEDEF(HASTALIK):
Sedef deri hastaliklarinin en önemlilerinden olup kronik,tekrarlayici ve sik rastlanilan bir rahatsizliktir.Deri örtüsünün oldugu tüm bölgeleri tutabilir.Saçli deride, tirnakta, elde, ayakta,gövdede, dizde,dirsekte kisaca tepeden tirnaga bütün vücudu etkileyebilir.Ancak siddeti kisiden kisiye degisir.Kimi hastalarda sadece bir nokta veya plaklar halinde gözlenebilirken,kimi hastalarda vücudun muhtelif alanlarina yayilarak çok genis deri bölgelerini etkileyebilir.Su bilinmelidir ki sedef bir cilt rahatsizligi olup, diger organlarin bozukluklari ile bir iliskisi yoktur.
Birçok kronik hastalikta oldugu gibi belirli araliklarla tekrarlama özelligi vardir.Bu nükslerin sikligi, yayginligi bireysel olarak degisebilmekte bazen uzun yillar boyunca hiçbir atak yasanmamasida mümkündür.
Bu son derece sik hastaligin görülme ihtimali %1-3 arasinda degismektedir.En fazla görülen bölgelerdiz, dirsek,bel, saçli deri, genital bölgedir.Tipik görüntüsünde kirmizi ,net sinirli zemin üzerinde beyaz ince kabuklanmalar seklindedir ancak sedefin kabuk olmadan sadece kirmizi alanlar veya bu alanlarin üzerine eklenmis iltihapli toplu igne basi büyüklügünde püstüllerle seyreden formlarida olabilir.
Genetik bir hastalik olan sedef özellikle 20-40 yas gurubunda sikça görülür.Ailesel özelligi olan bu hastaligin ebeveynlerde olmasi çocuklarinda görülme ihtimalini artirir.
Belirli faktörler hastaligin hizlanmasina yahut ilk atagin baslamasina neden olmaktadir.Bunlarin basinda fiziksel ve psikolojik stresler,asiri günes isigi, alinan birtakim ilaçlar(agri kesiciler, hormon ilaçlari, kortizon,tansiyon ilaçlari) yeralmaktadir.Hastalarin rahat bir hayat sürmesi, asiri yorgunluktan kaçinilmasi, mümkün oldugu kadar az ilaç tüketmesi sedefin stabil kalmasina yardimci olur.Sedefin tipik belirtilerinden birtaneside kasinan yada yaralanan bölgelerde yeni sedef plaklarinin gelismeye meyil göstermesidir.Bu olaya "Köebner fenomeni" denmektedir.
Klinik görüntüye bakilarak teshis konulan sedef bazen egzema, allerjik deri hastaliklari ile karisabilmektedir.Lokal bir sedef formu olan "palmoplanter psoriasis" (el-ayak sedefi) ise el ve ayakta su toplamalari çatlak ve soyulmalar seklinde gözlenebilir.
Kronik olan sedef hastaligi, sanildiginin aksine basariyla tedavi edilebilen bir hastaliktir ancak kronik oldugu için zaman zaman tekrarlayabilir.Bu tekrar ataklarinin süresi ve araligi kisiden kisiye degisebilir ve yillarca tedavi ihtiyaci duyulmayabilirde.
Tedavi seçiminde baslica üç baslik göze çarpabilir.
1-LOKAL TEDAVI
2-PUVA TEDAVISI
3-Sistemik(agizdan veya damardan ilaç) tedavi
Lokal tedavi:Özellikle birkaç alanda kisitli sedefi olan hastalar için yeterli bir yöntemdir.Kabuk sökücü kremler, yumusaticilar, kortizonlu kremler, Dvitamainli kremler kullanilabilir.
PUVA TEDAVISI:Çok az merkezde gerçeklestirilebilen bu tedavi ideal bir yöntemdir.Vücudunun genis kismina yayilmis, ufak noktalar halinde daginik bölgelerde olan sedef plaklarinda ve lokal tedaviye dirençli hasta gurubunda basariyla uygulamaktayiz.Günes isinindaki ultraviyole A ve B'nin etki gücünden faydalanilan bu tedavide özel kabinlerdegündebirkaç dakikalikisin tedavisi yapilmaktadir.Haftada 3-4 seans ile baslayan uygulama etki alindiktan sonra daha seyrek araliklara indirilerek sonlandiriliyor ve uzun süren iyilik dönemleri yasanabilmektedir.Uygulamanin hastaya ciddi bir zarar vermemesi , kolay uygulanabilmesi, zaman alici bir tedavi olmamasida diger avantajlari olusturmaktadir.
SISTEMIK TEDAVI:Çok siddetli vücudun %50-70'inden fazlasinda yayilmis sedeflerde ve PUVA tedavisi seçeneginin uygulanamadigihastalarda yapilmaktadir.Mümkün oldugunca kaçindigimiz bir yöntem olup siklosporin, methotraksat,acitretin gibi zararli yan etkileride olabilecek ilaçlar ancak ritmik diktor takipleriyle hastaya verilebilir.
|
