KANSERI ÖNLEME YOLLARI:
Kanser, yayilma gösteren ve ölümcül olabilen bir hastaliktir. Kanserin 100 den fazla tipi vardir ve vücudun her bölümünü etkileyebilir. ABD de kalp hastaligindan sonra en sik rastlanan ikinci ölüm nedenidir ve üç kisiden birini etkiler.
Kanser tanisi konuldugunda, kanserin tipine, vücuttaki yerine, hastaligin yayilmasina ve hastanin yasiyla genel saglik durumuna bagli olarak tedavi seçenegi belirlenir. Kanseri etkili biçimde tedavi etmek ya da belirli semptomlari ya da yan etkileri ortadan kaldirmak için bazi tedaviler bir arada uygulanir.
Arastirmacilar, farkli hasta gruplarini tedavi edebilmek için en etkili tedavi kombinasyonlari üzerinde çalisiyorlar. JAMA da yer alan bir çalismada, beyne yayilmis kanserin çikartilmasi için yapilan ameliyattan hemen sonra radyasyon tedavisi uygulanan hastalann, hemen radyasyon tedavisi uygulanmayanlara göre daha iyi durumda oldugu gösterildi.
KANSERIN NEDENI:
Vücuttaki tüm organlar (örnegin deri, akciger, meme, barsak ve mide) hücrelerden olusur. Genellikle hücreler bölünür ve yarayi onaracak ya da ölen hücrenin yerine geçecek yeni hücreler üretir. Buna karsilik, hücreler çok fazla yeni hücre ürettiginde, tümörler olusur. Tümörler selim (benign; kanseröz olmayan) ya da habis (malign; kanseröz) olabilir. Çevresel etmenler (örn. tütün, kimyasal madde), kalitimsal etmenler ya da bagisiklik sisteminde degisiklik ya da hormonal etkiler gibi diger etmenler habis hücrelerin olusmasina neden olur. Kanser hücreleri habis tümörden aynlabilir ve yeni tümörler olusturmak üzere vücudun diger bölümlerine yayilabilir (metastaz).
KANSERDE UYARICI BELIRTILER:
Birkaç gün ya da birkaç hafta süren yeni belirtiler hekim tarafindan kontrol edilmelidir. Erken tani konmasi, kanser tedavisinin basarili olma sansini artirir.
Görünürde bir neden olmaksizin hizli kilo kaybi
Üç haftada iyilesmeyen yara, agri ya da ülser
Büyüyen, kanayan ya da kasinan leke ya da ben
Hazimsizlik ya da yutma güçlügü
Rahatsiz edecek derecede öksürük ya da boguk ses
Öksürükle kanli balgam çikmasi
Memede ya da vücudun baska bir bölümünde kalinlasma ya da sislik
Agri olmadan idrarla kan gelmesi
Barsak ve mesane ile ilgili aliskanliklarda degisiklik
Yukarida belirtilenlerin tümü, kanserin erken evre belirtisi olabilir; ancak bu durumlar çogu kez daha az önem tasiyan nedenlerden kaynaklanabilir. Bu konuda karari doktorunuz vermelidir.
KANSER TANISI NASIL KONULUR:
Doktorunuz sizinle konusur, muayene eder ve durumunuzla ilgili kuskunun dogrulanmasi ya da dislanmasi için test yapilmasini ister. Bunun yani sira, kanseri saptamanin en kesin yolu doku örneginin alinip incelendigi biyopsidir.
TEDAVI SEÇENEKLERI:
Ameliyat: Bazi kanser tiplerinde en iyi iyilesme yoludur. Tümör yayilmis olabileceginden ameliyattan sonra radyasyon tedavisi ve kansere karsi ilaçlar uygulanabilir.
Radyasyon tedavisi: Kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili parçaciklar ya da dalgalar kullanilir.
Kemoterapi: Kanser ilaçla tedavi edilir. Kansere karsi ilaçlar genellikle, agizdan ya da sindirim sistemi ve karaciger tarafindan degisime maruz kalmadan, dogrudan ve daha güçlü etki göisterebildikleri kan dolasimi yoluyla verilir.
Hormon tedavisi: Hormon üretimini en-gelleyen ilaçlarla hormon tedavisi ya da kanser hücrelerini öldürmek ya da büyümelerini yavaslatmak için hormon üreten bezlerin ameliyatla alinmasidir.
Immünoterapi (bagisiklik tedavisi): Vücudun kansere karsi bagisiklik sistemi yanitini güçlendiren ya da destekleyen tedavilerdir.
KANSERDEN KORUNMANIN YOLLARI:
-Tütün ürünlerini kullanmayin.
-Normal vücut agirligina uygun ölçüde zayif kalin,
-Her gün düzenli egzersiz yapin,
-Kirmizi et ve islenmis gida tüketimini azaltin,
-Daha çok sebze ve meyve tüketimine yönelin,
-Alkol tüketimini kadinlar için günde bir erkekler için günde iki kadehle sinirlayin,
|
