KANSER AGRISI:
Kanser her zaman sanciya sebep olmaz. Hastalarin yarisinda olaganüstü sanci görülmez ve hatta artrit veya sinir ucu hastaliklarindan daha az sanci oldugu bilinmektedir. Genelde sanciyi kontrol etmek için ameliyat, radyasyon tedavisi veya kemoterapi uygulanir.
Bazi hastalarda dayanilmaz sancilar olur ve hastalik ilerledikçe bu sancilar artar. Kanser tedavisiyle geçirilemeyen sancilarda baska yöntemlere basvurulur. Agri kesici ilaçlar ve ilaçsiz metodlarla da kanserli hasta hastaligin baska belirtilerinin izin verdigi ölçüde dayanabilir.
SANCI NEDENLERI:
Kanser sancisi kanserin türüne, hangi safhada olduguna ve kisinin agriya tahammülüne göre degisir. Sanci içten içten, agrili, siddetli, sürekli, hafif, orta veya dayanilmaz olabilir. Kanser sancisi bir tümörün sinire baskisi, kan damarlarindaki bir engel yüzünden kan dolasiminin engellenmesi vücuttaki bir organin çalisamamasi, kemik kiriklari, enfeksiyon, veya ameliyatin yan etkileri tarafindan yaratilabilir. Endise ve bunalim gibi psikolojik etkenler sanciyi daha da dayanilmaz kilar.
SANCININ ILAÇLA HAFIFLETILMESI:
Kanser sancisini hafifletme yöntemlerinin basinda analjezikler gelir. Bunlar iki çesittir; aspirin; ibufrofen, asetaminofen gibi nonsteroid antienflamatuar ilaçlar (NSAID) veya kodein ve morfin gibi narkotikler.
Çogu hasta aspirinin sanciyi yeteri derecede azaltmayacagini sanir. Oysa genelde daha kuvvetli agri kesicilerden bile faydalidir. Kodein ve meperidinle birlikte alininca hafif-orta-tip sancilari kontrol altina alir.
Çogu NSAID ler reçeteyle satilir ve aspirine üstünlükleri, daha kuvvetli olmalari ve daha az dozun gerekmesidir.
Orta ve fazla sancilari dindirmek için narkotikler kullanilir.
Çogu kanser hastasi narkotik alinca bunlara aliskanlik dogar diye korkarlar. Bu korku bir gerçege dayanmamaktadir. Narkotik dogru sekilde, kontrol altina alinirsa böyle bir bagimlilik gelismez. Ayrica dayanilmaz sancilarda narkotigin sagladigi rahatlama aliskanlik yapar korkusunu düsündürmeyecek kadar fazladir.
Bazen aneljeziklerle beraber yatistiricilar da kullanilir. Sanciyi geçirmekte yardimci olmazlar ama huzursuzluga dayanmayi saglarlar ve tedavinin ayrilmaz bir parçasidirlar.
Bazen fazla doz sayiklamalar yapar, bu da kullanimi kisitlar. Radyasyon terapisinde isin belli bir bölgeye verilince buradaki tümörün küçülmesini veya agrinin hafiflemesini saglar.
Beyne agri ve sanci mesajlarini tasiyan sinirler ameliyat yoluyla veya oraya bir ilaç zerk ederek hissizlestirilebilir. Bu yöntemlerde risk yüksektir. Fakat diger ilaçlarin yan etkilerini tolere edemeyenlerde bu kullanilabilir. Örnegin, pankreas kanserinde bu metod sik uygulanmaktadir.
Doktorunuz davranislarda degisiklik saglayacak bazi metodlari sanci hafifleticilerle birlikte kullanabilir. Örnegin, rahatlama teknikleri, hipnoz ve biyofidbek. Bu yöntemler endiseyi azaltarak güven kazanmada yardimci olur.
|
