Ilaç Alerjileri
Hastaliklarin tani ve tedavileri için ardarda gelistirilen ilaçlarla birlikte bunlarla olusan alerjik reaksiyonlarin da görülme sikliginda artis olmustur.
Ilaçlarin çogu kendi basina alerjik etkil olmayip vücuda girdiginde bir takim proteinlerle birlesip allerjik etkinlik kazanirlar. Bunun disinda bir çok ilaçta kullanilan boya ve koruyucu maddeler de alerjik reaksiyondan sorumlu olabilir.
Aslinda sik görülen reaksiyonlar degildirler. Örnegin Amerikada 36 653 hastada yapilan bir arastirmada % 1.67 oraninda ilaç yan etkisi saptanmisken, bunlarin sadece % 10' u ilaç alerjisidir. Yine tüm bu hastalarin sadece 8 tanesinde alerjik reaksiyon hayati tehtid edici tarzda bulunmus.
Ilaçlarla Olusan Tüm Reaksiyonlar Alerjik midir?
Hayir degildir. Ilaçlarin alerji disinda, kendi toksik etkileri,kisilerdeki dayaniksizlik reaksiyonlari ve idiyosnekrazi denilen hiç beklenmeyen yan etkiler yapabilirler.Alerji disindaki diger reaksiyonlar genelde doza bagimlidir. Ailesinde alerjik hastalik hikayesi olan kisiler ilaç alerjisi açisindan risk altindadirlar.Ayrica alerjik reaksiyon bir ilacin ilk alinmasi ardindan ortaya çikmaz. Genellikle bu ilaç daha önceden alinmis olmalidir.
Ilaç Alerjileri Nasil Bulgular Verirler?
Ilaç alerjileri anafilaksi denilen ve hayati tehtid eden tablolarin yani sira, ates, kurdesen, anjioödem, alerjik dermatit, kan hücrelerinin yikimi, böbrek iltihabi, damar iltihabi, karaciger iltihabi ve safra kanallarinin tikanmasi, romatizmal hastaliklara benzer tablolar, isik alerjisi gibi durumlara sebep olabilir.
Hangi Ilaçlar Alerji Yapabilir?
En sik antibiyotikler ilaç alerjisine neden olurlar. Antibiyotikler ilaç alerjilerinin % 45' inden sorumludurlar. Bunun disinda aspirin ve romatizma ilaçlari da ilaç alerjisinin önemli nedenleri arasindadir.
Bunlarda ilaç alerjilerinin % 17' sinden sorumludurlar. Bunlardan baska renkli röntgen filmi çekmek için kullanilan ilaçlar da alerjiden sorumludurlar. Dis çekimleri ve ameliyatlarda kullanilan uyusturucu ilaçlar da önemli ilaç alerjisi nedenlerindendir.
Tüm bu ilaçlar arasinda adi en sik anilan penisilin ve penisilin alerjisidir. Çesitli arastirmalara göre görülme sikligi degismekle birlikte % 0.7-10 arasinda degisir. Daha önce de belirtildigi gibi bir ilaca alerjik reaksiyon olusmasi için kisinin o ilaçla daha önceden de karsilasmis olmasi gereklidir. Ancak bazen penisilin üreten küf mantarlarina alerjisi olan insanlarda ve yine penisilin ile tedavi edilmis hayvanlarin sütlerini içen kisilerde daha önceden penisilin ilacini almadan da alerjik reaksiyon görülebilir. Bunun disinda dondurulmus gida ve alkolsüz içeceklerle de duyarlilanma gösterilmistir.Penisilin alerjisinde en sik görülen bulgu kurdesendir; ancak anafilaksi ölümcül sonuçlari nedeni ile daha fazla dikkat çeker.
Anestezik madde alerjisi de son dönemlerde dikkatleri üzerinde toplamaktadir. Her 5000-15000 ameliyatta bir ciddi alerjik reaksiyon görülebilir. Bunlarin bir kismi anstezik maddelere bagli iken bir kismi da latekse baglidir. Özellikle küçük ameliyatlar ve dis girisimlerinde kullanilan lokal anestezikler de yan etkiler olusturabilirler; ancak bunlarin az bir kismi gerçek ilaç alerjisidir.
Bu ilaçlar disinda bir çok ilaç alerjik reaksiyona neden olabilir. Örnegin; Gut hastaliginda kullanilan allopurinol, antibiyotik sinifindan kinolonlar, sülfa içeren ilaçlar, sara ilaçlari, bazi hormonlar (örnegin; insülin).
Bu reaksiyonlar disinda bazi ilaçlar yalanci alerjik reaksiyon denen bir duruma neden olabilirler. Bunlar içinde Aspirin ve diger romatizma ilaçlari, radyokontrast maddeler, bazi tansiyon ilaçlari(Angiotensin dönüsürücü enzim blokerleri, beta blokerler), morfin,K vitamini, bazi antibiyotikler (vankomisin), bazi durumlarda kullanilan ve vücuttan demir atilimi saglayan ilaçlar (desferroksamin) bulunur.
Aspirin ve diger romatizma ilaçlarinin en iyi bilinen yan etkileri mide üzerine olmakla birlikte kurdesen, bronslarda sikisma, nezle ve göz mukozasi iltihabi gibi yalanci alerjik reakasiyonlar yapmalari nedeni ile sikça sorun yaratirlar.
Ilaç Alerjimin Varligini Nasil Anlarim, TestYaptirmali miyim?
Daha önceden herhangi bir ilaçla alerjik reaksiyonunuz (kurdesen,göz ve burun iltihabi, nefes darligi, öksürük, gögüste sikisma hissi, alerjik dermatit) varsa en iyi yol bir daha bu ilaci kullanmamaktir.
Bunun yaninda herhangi bir sebeple gittiginiz doktora bu durumunuzdan ayrintilari ile bahsetmelisiniz. Ilaç alerjisi varligini arastirmak için alerji deri testi ve bazi ilaçlar için (örnegin; penisilin) RAST testi yapilabilir. Ancak bu sadece su anda kullanmaniz elzem olan ilaçlar için yapilmalidir. Kullanilmayacak ilaçlara önceden test yapmak ne pratik ne de mantikli degildir.
Çünkü eger ilaci hemen yakinlarda kullanmayacaksaniz, cilt testi esnasinda size verilen ufacik dozla bile vücudunuz duyarlilanabilir.
Bu durumda negatif çikan reaksiyona güvenip günler, aylar,yillar sonra bu ilaci alirsaniz alerjik reaksiyon olusabilir. Bu nedenle öncelikle herhangi bir nedenle doktorunuz size reçete yazarken onu durumunuz konusunda uyarmalisiniz. Doktorunuz size en
uygun ialci yazacaktir. Ancak ilaç alerjiniz oldugu kesin olan buna ragmen su an kesinlikle kullanilmasi gereken bir ilaç varsa bu durumda alerji kliniginize bas vurun, orada yapilacak olan testler sonrasi gerekli görülürse size o ilaca karsi duyarsizlastirma tedavisi
uygulanabilir.
Tedavi
En önemli tedavi ilaç alerjisinden sorumlu olan ilaçtan sakinmaktir.Ayrica gereksiz yere uygun olmayan dozlarda düzensiz ilaç kullanimlari da ilaç alerjisini davet edecegi için bu tür uygulmalardan sakinilmalidir. Kurdesen, alerjik dermatit gibi hafif durumlar dahil ilk is kullanilan ilacin kesilmesidir. Bunun hemen ardindan zaman kaybetmeden doktorunuza basvurmalisiniz.
|
