BEYIN KRIZI NEDIR?
Beyin krizi terimi ile anlatmak istedigimiz olay beynin bir bölgesinin kansizligina veya bir bölgesine kanamaya bagli olarak gelisen ve çogunlukla felç seklinde ortaya çikan beyin damar hastaligidir.
1 TIKANAN DAMAR: Beyin krizi,beynin ihtiyaci olan kani alamadigi zaman ortaya çikan bir durumdur.Beyin ihtiyaci olan kani kendisine tasiyan damarlar yolu ile saglar.Beyin krizlerinin çogu bu damarlardan kan akimini engelleyen pihti sebebi ile olur.Yani damardaki kan akimi pihti sebebi ile engellenir ve beynin bir bölgesinin ihtiyaci olan kani ya hiç alamaz veya yetersiz alir ve sonucunda beyin krizi denen durum ortaya çikar.
2 KANAYAN DAMAR: Bazen de daha seyrek olarak beyin krizi zayiflamis damarlarin yirtilmasi ve kanin beyin içine veya beyin etrafina geçmesi sonucu da görülebilir.
Ilk örnege kansizliga bagli beyin krizi ikincisine ise beyin kanamasina bagli beyin krizi diyebiliriz.Her iki tip beyin krizide konusmayi, davranisi, hafizayi etkileyebilir, beyinde kalici hasara ,vücudun bir tarafinda kuvvetsizlige yani felce, sakatliga ve ölüme sebep olabilir.
BEYIN KRIZINDE TANI VE TEDAVI ALTERNATIFLERI:
Beyin krizini teshis etme ve krize yakalanma risklerini ortaya koyan tetkikler
Beyin krizinin acil tedavisi açisindan beyindeki hasarin derecesinin tesbiti ve tipinin tayini mümkün oldugunca erken yapilmalidir.Beyin krizinin tikanmis bir damara mi veya beyin kanamasina mi bagli oldugunun çok süratli bir sekilde ortaya konmasi çok önemlidir. Çünkü tedavi alternatifleri buna göre degerlendirilecektir.Hastanemizde hastanin durumunu ortaya koyacak gerekli taninin çok süratli bir sekilde konmasini saglayacak tetkiklerin tamami vardir. Böylece taniya çok kisa süre içinde ulasmamiz mümkündür.
Tam bir tani koymak için asagidaki tetkiklerin bir kismina basvurulur.Bir hastada asagidaki tetkiklerin hepsini uygulamaya gerek yoktur.
Beyin Tomografisi:Hastanin acil olarak müracaatinda ilk uygulanan tetkiktir.Kisa sürede beyin krizinin kanamaya veya damar tikanmasina bagli olup olmadigi hakkinda bilgi verir.Düsük dozda sua ile beyin görüntülenir. Magnetik rezonans:Beyin krizinin oldugu bölge hakkinda detayli bilgi verir beyindeki hasarin derecesinide gösterir.Çok hassas bir tetkik oldugundan özellikle küçük damar tikanmalarinda çok iyi bilgi verir. Manyetik alan kullanilarak özel bir odada yapilan bir tetkiktir. Manyetik rezonans anjio:Beyin damarlarini gösteren bir tetkiktir.Hastanin damarlarina girilmeden ve ilaç verilmeden yapilan ve beyin damarlari hakkinda bilgi veren bir yöntemdir. Transkraniyal dopler : Beyindeki kan akimi hakkinda bilgi veren gerektiginde hastaya yataginda uygulanan bir yöntemdir Karotis Duplex görüntüleme: Beyne kan tasiyan ana damarlari ve dolayisiyle onlardaki tikanmalari gösteren bir yöntemdir SPECT Bazi özel maddeler kullanilarak beynin kanlanmasi hakkinda bilgi veren bir yöntemdir Beyin anjiografisi: Büyük damarlardan birine bazi özel maddelerin verilmesi ile yapilan ve beyin kan akimi ve beyin damarlari hakkinda bilgi veren bir yöntemdir. Transözofagal ekokardiografi:Yemek borusu içine bir tüp sokularak direkt olarak kalbi inceleyen bir yöntemdir Bunlarin disinda risk faktörlerini belirlemeye yarayan diger yöntemler
Kan tetkikleri
EKG
EKO
BEYIN KRIZI TEDAVISI:
Beyin krizinde ilaç tedavisi gün geçtikçe gelismekte ve krizin beyinde yaptigi hasari en aza indirmeye çalisan bir çok yeni ilaç üzerinde çalisilmakta bir kismi ise kullanilmaktadir.
BEYIN KRIZINDE ACIL TEDAVI:
Damar tikanmasina bagli beyin krizlerinin büyük kisminda hasar ilk 6 saatte olusmaktadir. Arastirmalar damarda olusmus pihtiyi çözmek ve beyni beyin krizine karsi daha dirençli hale getiren ilaçlar üzerinde yogunlasmaktadir. Beyni beyin krizi sirasinda hasara karsi koruyan yani bir anlamda hasari mümkün olan en az seviyede tutmak için uygulanan ikinci gruba beyin koruyucu ajanlar veya önlemler adi verilebilir.
Damardaki pihtiyi eriten ilaçlar: Bu grupta tPA denen bir ilaç kullanilmaktadir. Beyin krizinin erken devrelerinde beyin damarlari içinde olusmus pihtiyi eritebilen bir maddedir. Ancak bu kritik dönem olan beyin krizinin baslangiç dönemlerinde verilme ile mümkündür.Ilk birkaç saatte verilmesi önemli olup bu sekilde beyinde hasar olusmasi önlenebilmekte veya hasar en az seviyede olmaktadir.Ancak bu ilacin uygulanmasinin önemli sartlari vardir.En önemli sart mümkün oldugunca erken müracat etmektir. Ilk 3 saat çok önemlidir. GATA beyin krizi merkezinde bu ilaci uygulama imkani vardir. Beyin koruyucu ilaçlar veya ajanlar: Beyni ,beyin krizinde olusan ve beyinde hasara yol açan olaylardan daha az etkilenir hale getirten ilaçlara beyin koruyucu ilaçlar adi verilir.Bu ilaçlarla ilgili olarak çok yogun arastirmalar yapilmakta ve çok ümit verici sonuçlar elde edilmekte olup halen uygulanabilen ilaçlar mevcuttur.
BEYIN KRIZINI ÖNLEME:
Yüksek risk tasiyan hastalarda beyin krizini önlemede kullanilan bir çok ilaç vardir.Bu ilaçlarin kullanimi özellikle daha önce küçük beyin krizi yani geçici iskemik atak veya geçici beyin krizi geçirenler ile büyük beyin krizi geçirenlerde daha önem kazanmaktadir.Bunlar kanin pihtilasmasini azaltan veya önleyen ilaçlar olup kani sulandirici ilaçlar olarak bilinmektedir.Aslinda kanin pihtilasma yetenegini azaltan ilaçlar demek daha dogru olur.Bunlar 2 gruptur.
Antikoagulanlar damardan veya agizdan verilebilir Bunlar kani daha inceltir ve pihtiyi önlerler Antitrombosit ilaçlar Kanda dolasan ve pihti olusmasinda önemli rolleri olan trombosit denen elementlerin birbirine veya damar duvarina yapismasini önleyerek etki ederler.Bunlarin bir araya gelmesi veya damar duvarinda kümelesmeleri önlenerek damarlain tikanmasi önlenebilir ve böylece beyin krizi geçirme riski azaltilir.Beyin krizine karsi önlem alinmis olur..Bu grupta bulunan ve en çok kullanilan ilaç aspirindir.Bu grupta bir çok yeni ilaç vardir.
CERRAHI TEDAVI:
Bazi durumlarda beyin krizini önlemek için cerrahi yöntemlerde kullanilabilir.Mesele beyne kan tasiyan damarlarindaki daralmalar veya tikanmalar cerrahi yöntemle kaldirilabilir.Ancak bu cerrahi müdahele için gereken bazi kurallar vardir.Bunlari uzman hekimler degerlendirip karar verir. Bunun disinda beyin kanamasina sebep olabilen beyin damarlarindaki baloncuklar ve anormal kan damar yumaklari cerrahi yöntemler ile zararsiz hale getirilebilir.
HASTA BAKIMI:
Beyin krizinde tani ve tedavi yöntemleri yaninda bakimda çok önemlidir.Hatta tedavinin önemli bir parçasidir.Bütün beyin krizleri acil bir durum olup bu krizi geçirenler bir süre yogun bakimda tutulduktan sonra diger normal bölüme alinmalidirlar.Hastanin solunum ,dolasim ve kalp gibi fonksiyonlarinin takibi ,gerekli beslenmesinin saglanmasi yaninda yatak bakimida önemlidir.
REHABILITASYON:
Beyin krizi sonrasi ortaya çikan fonksiyon kayiplarini en aza indirgemek en önemlisi hastayi kimseye muhtaç olmadan bagimsiz bir hayat tarzina kavusturmak rehabilitasyonun en önemli hedefidir..Gereksiz
Sakatlilari önler. Beyin krizi sonu olusan sakatliklari düzeltme hastalari sakatliklarina ragmen kendi islerini kendileri yapar duruma getirmek için rehabilitasyon gereklidir.
|
